Konkurencyjna biogospodarka szansą dla zrównoważonego rozwoju krajów Unii Europejskiej
Armand Kasztelan, Aneta Jarosz-Angowska, Anna Nowak, Artur Krukowski
|
ISBN 978-83-67033-00-8
|
Rosnąca populacja ludności na świecie, wyczerpywanie się wielu zasobów, a także presja na ochronę środowiska skłaniają państwa członkowskie Unii Europejskiej do poszukiwania nowych paradygmatów rozwojowych. Odpowiedzią na rosnące wyzwania ekonomiczne, społeczne i środowiskowe jest idea zrównoważonego rozwoju. Jej istota sprowadza się do trzech kluczowych celów – ekonomicznego, społecznego i środowiskowego. Przez łączenie rozwoju gospodarczego, ochrony środowiska i sprawiedliwości społecznej Unia Europejska dąży do poprawy jakości życia i dobrobytu współczesnych, i przyszłych pokoleń. Wsparciem w osiągnięciu tych celów jest dynamicznie rozwijający się w ostatnich latach nowy model gospodarczy, jakim jest biogospodarka.
W literaturze można znaleźć wiele definicji biogospodarki, które uwzględniają szeroki aspekt jej funkcjonowania. Jednak pomimo różnic w podejściu do tego zagadnienia panuje powszechna zgoda co do tego, że podstawowym wyróżnikiem biogospodarki jest wykorzystywanie naturalnych zasobów w procesie produkcji z równoczesnym zachowaniem środowiska naturalnego w jego pierwotnym kształcie. Koncepcja ta jest więc zamkniętym cyklem konwersji zasobów naturalnych w procesach produkcyjnych, której celem jest osiąganie korzyści ekonomicznych z uwzględnieniem ograniczeń środowiskowych (Pajewski, 2014).
Biogospodarka wpisuje się zatem w zadania realizowane w ramach koncepcji zrównoważonego rozwoju. Jest ona daleko posuniętą innowacją systemową stanowiącą sposób odchodzenia od obecnie stosowanego modelu gospodarczego opartego na surowcach i paliwach nieodnawialnych (Adamowicz, 2020).
Biogospodarka jest pojemnym, dynamicznie rozwijającym się sektorem gospodarki Unii Europejskiej, wykorzystującym w procesach gospodarczych zasoby biologiczne. Obejmuje ona zbiór sektorów, które zajmują się produkcją, przetwórstwem oraz wykorzystaniem zasobów o biologicznym pochodzeniu. W jej skład wchodzą zatem sektory rolnictwa, leśnictwa, rybołówstwa, żywności i produkcji celulozy oraz papieru, a także części przemysłu chemicznego, biotechnologicznego i energii.
Biorąc pod uwagę rolę biogospodarki w zrównoważonym rozwoju, za cel niniejszej monografii przyjęto ocenę konkurencyjności tego sektora w krajach członkowskich Unii Europejskiej. Oceny tej dokonano w aspekcie potencjału, osiąganych wyników oraz w ujęciu międzynarodowym. Oceny konkurencyjności międzynarodowej poszczególnych krajów UE dokonano poprzez analizę pozycji, jaką te kraje uzyskują na wspólnym rynku UE, wykorzystano w tym celu wskaźniki oparte na handlu wewnątrzwspólnotowym. Do realizacji celu głównego posłużyły następujące cele szczegółowe:
– określenie istoty i znaczenia biogospodarki dla rozwoju zrównoważonego;
– ocena potencjału biogospodarki przez pryzmat wybranych zasobów;
– ocena konkurencyjności międzynarodowej z perspektywy pozycji zajmowanej przez poszczególne kraje UE w handlu wewnątrzwspólnotowym produktami z sektorów tworzących biogospodarkę, tzw. bioproduktami.